Phương pháp Dictation - Nghe chép chính tả được hiểu đơn là quá trình nghe và viết lại những gì người khác nói. Bạn có thể hiểu đơn giản là khi bạn nghe bài thầy cô giáo dạy và ghi chép ra vở. Việc nghe chép chính tả được áp dụng hàng ngày trong quá trình giảng dạy và học tập quanh thế giới.

Trong cuốn sách “Dictations: New Methods, New Possibilities” (1988) bởi Mario Rinvolucri và Paul Davis, tác giả chia sẻ rằng: “Việc nghe âm thanh tiếng Anh và ghi lại bằng văn bản là một nhiệm vụ học tập quan trọng”. Jan Frodesen - giảng viên ngành Ngôn Ngữ Học tại Đại Học California, cho rằng việc nghe chép chính tả là “một phương pháp hiệu quả để xác định những lỗi sai ngữ pháp khi viết và giúp nhận thức những âm thanh sai về tiếng Anh”. Có thể thấy, luyện nghe chép chính tả vô cùng có ích trong quá trình học Listening.

Đây là một trong những phương pháp rèn luyện kỹ năng nghe tiếng Anh rất phổ biến trong giới học tiếng Anh nói chung, học và thi IELTS nói riêng. Dictation là một phương pháp tuy lâu đời, nhưng vô cùng hữu ích.

Trong cuốn “Dictation in Language Learning” (1961) bởi Sawyer và Silver, phương pháp Dictation được phân thành bốn loại chính:

Đầu tiên, nghe chép theo âm vị (phonemic item dictation) là phương pháp nghe những âm riêng lẻ (chẳng hạn như bảng âm IPA) và người học sẽ ghi ra những phiên âm đó. Đọc chính tả mục âm vị rất hữu ích, vì nó làm tăng khả năng của học sinh trong việc nhận ra âm thanh của một ngôn ngữ.

Thứ hai, nghe chép văn bản theo âm vị (phonemic text dictation), là một phần mở rộng của phần trên. Với dạng này, người học nghe một đoạn văn quen thuộc và ghi lại phiên âm của đoạn ra. Phương pháp này khá hiệu quả trong việc nắm được âm thanh sẽ thay đổi như thế nào trong lời nói.

Thứ ba, nghe chép theo âm vị chính tả (orthographic item dictation) là hình thức đọc chính tả các từ riêng lẻ để ghi lại, tương tự như bài kiểm tra chính tả truyền thống. Dạng này rất hữu dụng, giúp người học củng cố mối tương quan giữa hệ thống chính tả và hệ thống âm thanh của một ngôn ngữ.

Thứ tư, nghe chép văn bản theo âm vị chính tả (orthographic text dictation). Bên cạnh việc củng cố mối tương quan chính tả - âm thanh của tiếng Anh, dạng này giúp phát hiện ra những điểm yếu về khả năng hiểu và ngữ pháp ở người học, để họ hỗ trợ cải thiện về sau.

Theo như Scott Alkire - một giảng viên ngành Anh Ngữ tại Đại Học San Jose, đã liệt kê các lợi ích phương pháp Dictation có thể đem lại cho người học ngôn ngữ. Chúng có thể được tóm gọn như sau:

• Nghe chép chính tả giúp nhận định những âm hoặc ngữ pháp dễ nhầm trong tiếng Anh.
  • Âm -s trong từ số nhiều. (Ví dụ: planes)
  • Âm -’s trong từ sở hữu. (Ví dụ: a car’s, cars’)
  • Âm -s hoặc -es khi chia động từ cho ngôi thứ ba số ít (Ví dụ: She enjoys dancing)
  • Âm -ed cho chia động từ thì quá khứ đơn, các thì hoàn thành hoặc câu bị động. (Ví dụ: He finished his homework)
• Giúp người học nhận ra những lỗi đánh vần họ thường mắc phải. (Ví dụ: tomorrow - tommorrow)
• Giúp người học thực hành nghe hiểu và ghi chép văn xuôi tiếng Anh, chẳng như những bài viết tiếng Anh được viết lộn xộn, hoặc những câu hỏi nâng cao về ngữ pháp, cú pháp hoặc ngữ nghĩa. (Ví dụ: "When you receive a request like that, you cannot fail to obey it.")
• Giúp người học luyện xây dựng câu từ chuẩn. (Ví dụ: Sai: She is a surgeon of hearts -> Đúng: She is a heart surgeon)
• Phương pháp ngày còn hỗ trợ việc kiểm tra trình độ tiếng Anh cho người học. Chẳng hạn, trong bài thi IELTS Listening, thí sinh phải nghe đoạn ghi âm và ghi lại đáp án.
• Ngoài ra, việc nghe chép chính tả tiếng Anh có thể được vận dụng bởi nhiều trình độ tiếng Anh. Dù bạn có ở band 4, band 5 hay band 8, đều có thể sử dụng Dictation để học. Cùng với đó, người học sẽ dễ dàng xác định lỗi sai ngay khi học phương pháp này.

Nếu bạn đang gặp khó khăn với phần nghe trong bài thi IELTS, phương pháp Dictation sẽ là trợ thủ đắc lực giúp bạn khai thác bài tiếng Anh. Để vận dụng thành công phương pháp, bạn nên ghi nhớ những bước sau:

Bước 1: Mở phần transcript, đọc qua một lượt và ghi chép những từ mới. Sau đó tra cứu nghĩa, cách phát âm, ví dụ. Bạn có thể trải nghiệm luyện tập Dictation cùng Trợ lý Anh ngữ Riolish trong tính năng Listening qua từng chủ đề.

Bước 2: Mở các đoạn thu âm, video và bắt đầu nghe chép chính tả. Trong quá trình nghe, bạn lưu ý những vấn đề sau:

• Nên nghe câu đơn lẻ và ngắn. Hạn chế nghe nhiều câu, nghe hẳn một đoạn dài. Việc này sẽ gây rối, bỏ lỡ thông tin. Nếu trình độ nghe còn hạn chế, bạn nên giảm tốc độ bài nghe để bắt kịp thông tin.
• Không nên luyện nghe chép nhiều hơn 2 lần cho một câu, vì sẽ tốn thời gian. Hãy chuyển sang câu tiếp theo và quay lại sau khi hoàn thành.
• Một khi nghe hết bài, hãy nghe lại và kiểm tra xem mình nghe chép chính tả thiếu không. Kiểm tra những từ mà bạn lỡ bỏ trống, vì đây có thể là những phần bạn dễ bỏ lỡ khi thi thực.

Bước 3: Mở phần transcript, so sánh transcript và phần ghi chép. Highlight lại những chỗ bạn nghe sai, điền vào những chỗ thiếu.

Bước 4: Luyện tập phương pháp shadowing. Bật audio từng câu, tạm dừng và lặp lại đúng phần bạn vừa nghe. Hãy nhớ tập trung vào những chỗ hay sai.

Tuy có độ tuổi hàng trăm năm, phương pháp nghe chép chính tả vẫn đang và sẽ luôn là cách học Listening không thể thiếu trong giới học tiếng Anh. Với những bạn có nhu cầu cải thiện IELTS Listening, mong rằng bài viết về phương pháp Dictation của Trợ lý Anh ngữ Riolish sẽ giúp quá trình học và ôn thi của bạn hiệu quả.